ساده زیستی و قناعت پیامبر اکرم (ص)

ساده زیستی، قناعت، زهد و بی‌رغبتی به دنیا، یکی از أصول حاکم بر زندگی پیامبر اکرم بوده است. با آنکه می‌توانست با استفاده‎ از نعمت‌های پروردگار زندگی بهتری را برای خویش فراهم سازد، اما از آنجا که دلبستگی به زخارف دنیوی نداشت، دیگران را بر خود مقدم می‌دانست و خود به اندکی از مال دنیا اکتفاء می‌کرد.

زندگانی پیامبر اکرم به شکلی بود که در سطح پایین‌تر ازطبقه متوسط جامعه آن روز قرار داشت، آن جناب برای همسانی با طبقه کم درآمد و فقیر، از استفاده کردن بسیاری از لذات دنیا پرهیز می‌کرد.

عمر فاروق حکایت می‌کند: روزی بر پیامبر وارد شدم، ایشان بر روى حصیرى نشسته بود که هیچ چیز دیگرى برآن گسترده نشده بود، و بالشى که برگ آن از پوست و محتوایش از الیاف درخت خرما بود در زیر سر داشت، و پاهایش رابرروى برگ‌هاى درخت سلم که با آب نرم شده بودند قرارداده بود. و بر بالاى سرش چند پوست دباغى نشده آویزان بود (چیزى دیگرى در منزلش وجود نداشت) وقتى که آثار گره‌هاى حصیررا بر پهلوى پیامبر دیدم، به گریه افتادم، پیامبر فرمود: «چرا گریه مى‌کنى؟» گفتم: اى رسول الله! کسراى ایران وقیصر روم در نعمت و رفاه بسرمى‌برند و شما هم که رسول الله هستید در این وضع قرار دارید، فرمود: مگر راضى نیستى که دنیا براى ایشان و آخرت براى ما باشد؟». [صحیح بخاری (4913) وصحیح مسلم (1479)]

«از ام المؤمنین عایشه روایت است که به عروه گفت: ای خواهرزاده‌ام! گاهی، سه هلال ماه نو را در مدت دو ماه (شصت روز) مشاهده می‌کردیم ولی در خانه‌های رسول الله آتشی(برای پخت وپز) افروخته نمی‌شد. عروه پرسید: خاله جان! درآنصورت، شما چگونه زنده می‏ماندید؟ فرمود: فقط بر دو چیزسیاه یعنی خرما و آب، قناعت می‏کردیم. البته رسول الله همسایگانی از انصار داشت که دارای شتر و گوسفند بودند وآنان برای آنجناب شیر می‏فرستادند و رسول الله از آن شیرها به ما می‏داد که بنوشیم». [صحیح بخاری (2567) و صحیح مسلم (2972)]

آری! پیامبر اکرم در عین ساده زیستی، طرفدار فقر نبود ومال و ثروت را به سود جامعه و برای صرف نمودن در راه‌های مشروع و مناسب، لازم می‌شمرد و می‌فرمود: «نِعْمَ الْمَالُ الصَّالِحِ لِلْمَرْءِ الصَّالِحِ» [الادب المفرد از بخاری (299)]. «چه نیکوست مال حلال و شایسته برای مرد متدین و شایسته». همچنین پیامبر می‌فرمود: «نِعْمَ الْعَوْنُ عَلَى تَقْوَى اللَّهِ الْمَالُ» [مسند الشهاب القضاعی(1317)]. «مال و ثروت کمک خوبی است برای تقوا».

قتاده / می‌گوید: «كُنَّا نَأْتِي أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، وَخَبَّازُهُقَائِمٌ، قَالَ: كُلُوا، «فَمَا أَعْلَمُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَأَى رَغِيفًامُرَقَّقًا حَتَّى لَحِقَ بِاللَّهِ، وَلاَ رَأَى شَاةً سَمِيطًا بِعَيْنِهِ قَطُّ». «نزد انس بن مالک می‌آمدیم در حالیکه خباز وی ایستاده بود، گفت: بخورید، نمی‌دانم روزی پیامبر، نان گرم و نرمی را دیده باشد تا آنکه به الله پیوست، و هرگز گوسفندی بریان با چشمان خویش مشاهده ننمود».

ام المؤمنین عایشه همسر رسول الله می‌گوید: «مَا شَبِعَ آلُمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُنْذُ قَدِمَ المَدِينَةَ، مِنْ طَعَامِ البُرِّ ثَلاَثَ لَيَالٍتِبَاعًا، حَتَّى قُبِضَ». «اهل بیت محمد (ص) از زمانی که ایشان به مدینه آمد تا هنگام وفات، سه شب پی در پی از نان گندم، سیر نخوردند».

بنابراین می‌توان گفت، قناعت و ساده زیستی از ویژگی‌های بارز زندگانی پیامبر اکرم بود.

درود الله (ج)، ملائك و مؤمنان باد بر آن رسول مكرم !