كافر، مخذول و مؤمن، مؤفق است

در فقه اكبر آمده: ( خلق الله تعالىٰ الخلق سليماً من الكفر و الايمان، ثم خاطبهم و امرهم و نهاهم، فكفر من كفر بفعله و انكاره و جحوده الحق بخذلان الله تعالىٰ اياه، و آمن من آمن بفعله و اقراره و تصديقه بتوفيق الله تعالىٰ اياه و نصرته له.)

ترجمه: الله تعالىٰ، خلق را سالم از كفر و ايمان آفريد. سپس آنها را مخاطب قرار داد و امر و نهى كرد. آنكس كه كافر شده، به سبب عدم توفيق و نصرت الله تعالىٰ، از روى عمل (اختيارى) و انكار و جحودش ( انكار از روى ستمگرى و تكبر) از حق، كافر گرديده. و آنكه ايمان آورده، به سبب توفيق و نصرت الهى، با عمل (اختيارى) و اقرار و تصديق خود ايمان آورده.

يعنى اينكه الله تعالىٰ، مردم را خالى و عارى از كفر و ايمان كسبى آفريده است. ( چرا كه ايمان و كفر از لوازم شخص نيست. پس لاجرم كه مرتبه ذات، مقدم است بر آن ) ايمان و كفر، كسبى و فعل اختيارى اند، نه جبرى. از اين سخن مؤلف معلوم است كه ايمان مخلوق است. بناً هر كافر با اختيار خود از روى نادانى يا انكار و عناد، كافر ميگردد.
چنانچه الله (ج) مى فرمايد:

• وَأَمَّا ثَمُودُ فَهَدَيْنَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَىٰ عَلَى الْهُدَىٰ (فصلت، ١٧)

  ترجمه: اما قوم ثمود، ما آنها را رهنمود كرديم و آنان كورى را (گمراهى) بر هدايت ترجيح دادند.

  يا در آيه ديگر:

• وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا ۚ (نمل،١٤)

  ترجمه: ستمگرانه و مستكبرانه معجزات را انكار كردند، هرچند كه در دل بدان يقين داشتند.

الله تعالىٰ به ظالمان و مستكبران توفيق نميدهد و آنان را نصرت نميكند. اين ظلم نيست، بلكه مقتضاى عدل خدا در حق ظالمان است.
چنانچه مى فرمايد:

• يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ (غافر، ٣٤)

  ترجمه: الله گمراه ميكند، كسى را كه او اسراف كننده و شك آورنده است.

  يا در آيه ديگر:

• يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ (غافر، ٧٤)

  ترجمه: الله كافران را گمراه ميكند.

  همچنين:

• إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئًا وَلَٰكِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (يونس، ٤٤)

  ترجمه: خداوند هيچ به مردم ستم نمى كند، بلكه اين مردم هستند كه (با اختيار كفر و ترك ايمان) به خويشتن ستم مى نمايند.

هركس ايمان بيآورد، با اختيار خود ايمان آورده است و اين مرهون توفيق و نصرت الله (ج) است. و توفيق الله (ج)، شامل كسانى است كه بسوى او تعالىٰ رجوع ميكنند. و اين مقتضاى فضل خداست.
چنانچه مى فرمايد:

• وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَن يُنِيبُ (شورىٰ، ١٣)

  ترجمه: بسوى خود هدايت ميكند، كسى را كه بسوى او رجوع كند.

  يا در آيه ديگر:

• وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ (آل عمران، ١٥٢)

  ترجمه: خداوند را بر مؤمنان، نعمت و منت است.