اهمیت نماز در اسلام برای فرد مسلمان

بقلم دكتور محمد امين (جامى كُهمرد)

بخش اول

 

یقینا اسلام دین معزز و مکرم الهی است؛ نماز رکن مهمی از ارکان دین مبین اسلام می باشد و آن اصل با ارزش وبا عظمت دین مقدس اسلام، از طرف خداوندمتعال دستور داده شده و مشروع گردیده است. در نماز انسان مومن ومكلف خاضعانه وصادقانه با خالقش مرتبط می شود. آن ذات بی نیاز  پنچ وقت نماز را دریک شبانه روز بر امت مسلمان  فرض نموده که باید این فريضه الهی را در وقت معین ومحدد آن بجای بیاورند. دلیل بجای آوردن نماز به وقت محددش در حدیث شریف ثابت می شود؛ يك صحابى نزد رسول خدا آمد و پرسید: « أی العمل أحب إلى الله» یعنی: کدام عمل در نزد خدا محبوب تر است. رسول اکرم فرمود: «الصلاة على وقتها…».، یعنی: ادا کردن نماز به وقتش در نزد الله متعال محبوتر می باشد.

نماز ستون دین است ودر نزد خدا اجر و پاداش عظيمى دارد، و در دین اسلام اهمیت عالي داشته واز جایگاه مهمی برخوردار است، تاحدی که هیچ کدام از عبادات ديگر چنین جایگاهی بزرگي را ندارند.  لذا انسان مومن وبا خدا بایدپابند نمازهای پنچ گانه خويش باشد وآنها را با اخلاص مندي برپا نمايد. احمد شاه ولی الله دهلوی (رحمت الله عليه) می فرماید: «اعلم أن أصل الصلاة ثلاثة أشياء: أن يخضع لله تعالى بقلبه، ويذكر الله بلسانه، ويعظمه غاية التعظيم بجسده...». یعنی: بدان که اصل نماز سه چیز است نماز گزار خضوع و تواضع قلبی داشته باشد، ذکر خداوند (ج) را بر زبان جارى سازد، و تعظیم خداوندی را با حرکات جسمانی خود بجا بیاورد. 

سید قطب (رحمت الله علیه) در باره اهمیت نماز چنین می گوید «إن الصلاة صلة ولقاء بين العبد والرب. صلة يستمد منها القلب قوةً، وتحس فيها الروح صلة؛ وتجد فيها النفس زاداً أنفس من أعراض الحياة الدنيا.. ولقد كان رسول الله  إذا حزبه أمر فزع إلى الصلاة، وهو الوثيق الصلة بربه الموصول الروح بالوحي والإلهام.. وما يزال هذا الينبوع الدافق في متناول كل مؤمن يريد زاداً للطريق، وريّاً في الهجير، ومدداً حين ينقطع المدد، ورصيداً حين ينفد الرصيد….». یعنی:  درحقيقت نماز وسیله و واسطه ملاقات کردن بنده با پروردگارش می باشد. آن رابطه ای است که به انسان قوت قلبی می بخشد، به روح انسان احساس ارتباط می دهد، و نفس مومن توشه گرانبها بدست می آورد که از همه اعراض زندگی مهمتر وبا ارزش تر می باشد. وقتیكه رسول اکرم با یک امر مهمی روبرو می شد دستور بر پا کردن نماز را می داد و این امر  نشانگر رابطه قوی ایشان با پروردگارش بود که روح مبارکش را به وحی و الهام خداوند متصل می ساخت. نماز سر چشمه و رابطه محکم بین انسان مومن و خالقش است که توشه راه او را زیادتر می سازد و نیرو  و قدرت می بخشد، ولی اگر انسان نماز را ترک نماید کمک خداوندی و رابطه غیبی از او منقطع می گردد.

نماز قاعده اساسی است:

نماز به عنوان اولین عبادت، در مکه معظمه، یکنيم سال قبل از هجرت در شب اسراء و معراج بر مسلمانان فرض گردید. قرآن عظیم الشأن و سنت مطهره پیامبر اکرم  بجاى آوردن نماز تأكيد مى ورزند، وهمه مسلمانان را به بر پا داشتن آن دعوت می کنند. نماز پایه و اساس دین مبین اسلام است، و انسان مومن بايداین فریضه الهی را در وقتش به تمام شرائطش به جای بیاورد. 

نماز قاعده اساسی دین مبین اسلام است و پس از جارى كردن كلمه اى شهادت به یگانگی خداوندى وتوحیدى الهي، بر هر فرد مسلمان مُكلف واجب است كه باید نماز های پنجگانه را در وقتش بر پا دارد. رسول خدا حضرت محمد  می فرماید: «إنَّ بينَ الرجلِ وبين الشِّركِ والكفرِ ترك الصلاةِ«. یعنی: هر آیینه ترک نماز مرز بین ایمان، کفر و شرک آوردن است. ورسول الله همچنانمی فرماید: «إن العهد الذي بيننا وبينهم الصلاة. فمن تركها فقد كفر«.یعنی: يقينا عهد وپيمان ميان ما وكفار نماز است، اگر كسى آن را  قصدى ترك كند بدرستى كافر مى شود. 

بنا برین احاديث مذكوره بعضى از علما ترک کننده نماز را کافر قرار داده اند.اختلاف مذاهب چهارگانه اهل سنت وجماعت در باره ترک نمودن نماز چنین است. هرکسی که نماز را ترک کند و فرض بودن آن را منکر شود همه علماء كرامموافق هستند كه همان كس كافر است. اگر كسى نماز را از روى تنبلى ترك كرد واهتمام به نماز هاى پنجگانه نكرد، وبه فرض بودن نماز ايمان داشت درين صورت فقهاى كرام نظرهاى متفاوت دارند. امام مالك (رح) وامام شافعى (رح) مى گويند اين شخص كافر نيست بلكه فاسق است، واگر توبه كرد معذرت اش قبول مى شود، واگر از توبه كردن ابا ورزيد واصرار به ترك كردن نمود، حد قتل بر او جارى مى شود. اما امام ابو حنيفة(رح) وجماعتى از علماء كوفه ومزنى صاحب امام شافعى به اين نظر هستند كه او كافر نيست وبه قتل نمى رسد بلكه با او بايد سخت رفتار شود تا به نماز بر گردد.

نماز ستون دین است:

نماز ستون دین مبین اسلام است وانسان  مومن وخداپرست باید پابند این عبادت مکرم ومعظم باشد. نماز به عنوان یک عبادت در همه ادیان آسمانی وجود داشته وهمه پیامبران الهی – عليه السلام- اقوام خود را به برپا کردن آن امر و بر آن تاکید داشتند. زیرا نماز تجلی ایمان بنده نسبت به معبود خویش است، و پل ارتباطی انسان مومن به خداوند (ج) بوده و انسان را به منزل رستگاری و سعادت ونجات ابدى می رساند، ورحمت بی کران خالق را شامل حال فرد مومن و نمازگزار مى سازد، و بهشت جاويدان را بر وی ارزانی می کند. 

رسول خدا حضرت محمد می فرماید:«رأسُ الأمرِ الإسلامُ وعموده الصلاةُ وذروة سنامه الجهاد«. یعنی: بلندترين همه امور اسلام است، و نماز ستون آن بوده، و بزرگترین مقام اسلام جهاد در راه خدا است. اين مفهوم از اين حديث شريف گرفته مى شود كه انسان مسلمان به مسلمان بودنش افتخار كند وهر عمل را كه انجام مي دهد طبق ضوابط اسلام باشد، وجهاد واقعي را در راه الله نمايد هدفش شخصى وظلم نباشد. 

همچنین در قرآن کریم، حضرت ابراهیم – عليه السلام- چنین دعا می کندرَبِّ اجْعَلْنِى مُقِيِمَ الصَّلَوةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِىْ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَآءِ).يعنى: خدایا  مرا و فرزندان مرا از جمله نماز گزاران گردان ودعاى مرا قبول فرما. 

نماز سیر و حرکت به سوی خداوند (ج) است:

يقيناً نماز سیر روحی بنده بسوی پروردگارش می باشد، و نماز گزار را به خالقش ارتباط می دهد ووصل مى كند. انسان مومن درحضور ذات خداوند با کمال خضوع ایستاده و با او راز و نیاز می نماید. واقعاً این سیر روحی انسان مومن را به خالقش نزدیک می سازد و رحمت بی پایان آن ذات ربانى را نصیبحال آن نماز گزار می سازد. 

بر پا داشتن نماز یک عمل پسندیده ای است که  فرد مومن باکمال یقین، با لباس پاک، قلب مملو از محبت وعاطفه، وآگاهانه دربرابر پرودگار عظیم الشأنایستاده، و بر طبق احکام این وظیفه مقدس الهی را در زندگی روزمره اش تکرار می کند و به یک نوع تجدید ایمان وآرامش قلبی و روحی دست می یابد.

انسان مومن در این ارتباط روحی عظيم، سر به سجده به آن ذات پاک و منزه گذاشته، و از خداوند متعال طلب عفو ومغفرت می کند، و سعادت دنیا وآخرت را از او با رجا مندى وعاجزى خواستگار مى شود .

نماز کفاره  گناهان است:

بر پا داشتن نماز وپابند بودن به نماز های روزمره پنجگانه، باعث بخشندگی گناهان انسان مومن شده، وکفاره گناهان صغیره است. لذا باید هر فرد مسلمان نمازهای روز مره را به وقتش صادقانه ادا نمايد. زيراكه رسول اکرم  می فرماید» الصلوات الخمس والجمعة إلى الجمعة كفارات لمابينهن». یعنی: ادا کردن نماز پنچگانه و نماز جمعه، تا جمعه دیگر کفاره ای گناهانی است که در بین آنها از انسان سر زده باشد.

نماز یک عبادت مقدس است:

نماز عبادت خداوند (ج) و نمایانگر اعتقاد قوى وثابت، ایمان قلبی صادق و بی آلایش فرد مومن با ایزد یکتا است. در همه حال انسان مومن باید بداند که نماز نشانه وعلامت از ایمان به آن ذات مقدس است. نماز عبادت با ارزش و با هدفی است که دین اسلام از امتش می خواهد تاكه این فریضه آسمانی و مقدس را به اخلاص مندى بر پا کنند.

باید دانست که نماز تنها انجام دادن حرکات فیزیکی، بر زبان آوردن الفاظ وایستادن در یک مکان نیست که فقط از روی عادت انجام شود بلکه یک عبادت مقدس است که باید با آگاهی، یقین كامل، خشوع وخضوع قلبی ادا شود، وفرد مسلمان باید وحتماً عبادت خود را خالص برای معبود یکتای خود مختص گرداند، واز بجاى آوردن آن عبادت خوشنود شود وبا محبت قلبى بدون تظاهر وريا انجام دهد.

نماز هجرت است: 

نماز عبادت قابل ارزش و مقدسی است که از طرف خداوند متعال بر مسلمانان فرض شده است. نماز در ذات خود هجرت از تنبلی، هجرت از ضعف قلبی وروحی، هجرت از بى نظمى، هجرت از نا پاكى، هجرت ضياع وقت، هجرت از عمل زشت به سوی ایمان و یقین قلبی است. انسان مومن و خدا پرست در یک شبانه روز  پنچ وقت از عالم فانی و محبت دنیا به سوی خدا هجرت می کند. نماز یک نوع انتقال از دنیای عادی وکارهای دنیوی به دنیای معنوی و مقدس است، كه روح مومن به آنسو با كمال صداقتمندى واخلاص دارى پرواز ميكند. 

در این هجرت انسان مومن و پرهیزگار به صراحت بر ضد شیطان، هوای نفسانی، شهوات، تنبلی و ضعف خود مبارزه می کند وبا ایمان قلبی به امر پروردگارش لبیک گفته و بسوی معبودش می رود و در برابر خالقش می ایستد،واز همه امور دنیوی دست شسته،  عبادت واطاعت خود را خاص خداوند متعال می کند و از رحمت او فیض می برد. 

نماز ذکر خداوند است:

هرآیینه نماز يك عبادت با عظمت، با شأن و با برکت در دین مبین اسلام است، زیرا انسان مومن را وادار می سازد که هميشه به یاد وذكر خالقش باشد وعظمت و بزرگی پرودگارش را به یاد آورد که او را از عدم بوجود آورده و روح بر او دمیده ونعمت به راه راست هدایت شدن را به او عطا نموده است. خداوند متعال در کلام الله مجید می فرماید:  إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي . یعنی: یقیناً خدایی بغیر از من وجود ندارد. پس مرا عبادت کنید نماز را به ذکر و یاد من برپا كنيد. رسول خدا می فرماید: «إنما فُرضتِ الصلاةُ، وأمر بالحج، وأُشعرَتِ المناسكُ لإقامة ذكر الله تعالى«.یعنی: هر آیینه نماز فرض گردانیده شده،  و به ادا حج امر شده و شعایر خداوند مناسك گردانيده شده بخاطر یاد کردن ذات او بوده است. وابن كثير (رح) ذكر كرده است:» من نام عن صلاة أو نسيها فكفارتها أن يصليها إذا ذكرها لا كفارة لها إلا ذلك«.، یعنی: اگر كسى را خواب از نماز باز داشت، ويا فراموش كرد نماز را، پس كفاره آن بجا آوردن نماز است نه چيزى ديگرى.

نماز محو کننده ی خطاها است:

پروردگار به نماز ارزش و عظمت بی نهایت داده و هرکسی که نماز را با اخلاص مندى بر پا دارد و اهتمام در ادای نماز پنچ گانه نماید خداوند اشتباهات و خطاهایی که از او سر زده باشد می بخشد. رسول اكرم  چنین می فرماید:» أريتم لو أن نهراً بباب أحدكم، يغتسلُ فيه كل يوم خمساً ما تقول ذلك يبقى من درنه شيء؟»قالوا: لايُبقى من درنه شيأً، قال:»كذلك مثلُ الصلوات الخمس يمحو الله بهن الخطايا«. یعنی: آیا شما دیده اید کسی را که در نزدیکی خانه اش يك نهر آب روانی باشد و در آن پنچ بار غسل نماید؛ آیا در بدنش چرک و ناپاکی باقی می ماند، ویاران رسول خدا گفتند نه خیر، سپس پیامبر بزرگ فرمود: پس نمازهای پنجگانه نیز همین طور است خداوند بندگان خود را به سبب ادای نماز، خطاها و اشتباهات آنها را محو و نابود می سازد.

نماز نظافت و پاکی است:

  نماز در دین مبین اسلام عبادت و بندگی خالق يكتا، ومعبود برحق وراز نیاز صادقانه با اوست، و در جای پاک و منزه باید ادا شود وباید از هر نوع ناپاکی مادی و معنوی دور باشد. رسول اکرم  در مورد نظافت و پاکی می فرماید:» تنظفوا فإن الإسلام نظيف«. يعنى: خود را پاک کنید زیرا که اسلام دین پاکیزگی است، وهمچنین می فرمایند:» إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطَّيِّبَ، نَظِيفٌ يُحِبُّ النَّظَافَةَ ،كَرِيمٌ يُحِبُّ الْكَرَمَ ‏ ‏جَوَادٌ يُحِبُّ ‏ ‏الْجُودَ ‏ فَنَظِّفُوا «. يعنى: هر آیینه خداوند متعال پاک و نظیف است و پاکی و نظافت را دوست دارد، سخىوجواد است، سخاوت را دوست دارد، پس خود را پاك داريد.

نماز زینت است:

انسان مومن پروردگارش را با علم تام، یقین راسيخ، ایمان قلبی عبادت می کند وبا قلب پاك وسالم وطهارت ظاهرى وباطنى با خلوص نیت برای ادا نماز به مسجد می رود؛ لذا باید علاوه با زینت درونی به زینت ظاهری نیز مزین باشد و با لباس پاک وآراسته و خوشبو به ادای این فَرِضَه الهی بپردازد، واز هر گونه کبر و غرور و ریاکاری اجتناب ورزد. خداوند متعال می فرماید:  يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ المسرفين. یعنی : ای فرزندان آدم هنگامی که به سوی مسجد می روید با خود زینت تان را بگیرید، بخورید بیاشامید ولی اسراف نکنید زیراكه خداوند (ج) اسراف كننده گان را دوست ندارد.

نماز قوت روحی است:

نماز در دین مبین اسلام اعتقاد قلبی در نمازگزار ایجاد می کند. زیرا كهانسان مومن با ادا کردن نماز روح وقلب خود را از عالم مادی جدا ساخته، وخود را بنده خالق خویش نموده،  واز دستورات پرودگار یکتا پیروی می نماید. کسی که با یقین كامل وایمان قوی نماز را برپا کند خداوند (ج) نیروی غیبی به وی می بخشد. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:   يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصابرين .يعنى: اى كسانيكه ايمان آورده ايد، يارى خواهيد به صبر ونماز، يقيناً خدا با صابران است. و همچنان خداوند متعال مى فرمايد: وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ. الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ . يعنى: به صبر ونماز مدد بخواهيد وهرآئينه نماز البته گران است مگر بر فروتنانى آنانكه يقين دارند، كه بدون شك پروردگار خود را ملاقات كنندگان هستند، وهرآئينه ايشان بسوى او باز گردنده گانند. 

یقیناً نماز معراج روحی انسان مومن است، که بواسطه نماز روحش در هر روز پنج بار از عالم مادی خارج شده و به عالم عليا وپاک صعود مينمايد.

نماز قوت نفسى است:

اگر نماز به خاطر خشنودی خداوند (ج) ادا گردد، نفس انسان را در برابر اعمال ناپسند قوی ونیرومند می سازد، وانسان را از هر نوع كار زشت ونا درست باز ميدارد. و یک احساس و خشنودی روحی و اطمینان قلبی غیر قابل وصف به انسان مومن ونماز گزار ايجاد ميگردد. 

فرد مسلمان با تواضع وخشوع در برابر پرودگار دانا و بزرگ وخالق هستی می ایستد ونمازش را با گفتن تکبیر «الله اکبر»  و خواندن سوره فاتحه آغاز می کند؛ نمازگزار با گفتن» الحمدالله رب العالمين» به عظمت و بزرگی خالق هستی اعتراف میکند؛ وقتیكه «مالک يوم الدين» می گوید به عظمت وعدل خداوند (ج)اقرار مینماید؛ و زمانیکه «إياک نعبدو و إياک نستعين» می گوید محتاج به ذات آن پرودگار عظیم است، وبا اخلاص از او کمک می طلبد، وآنگاه که «اهدنا الصراط المستقيم» را بر زبان جاری می کند از خداوند متعال طلب هدایت وراهنمایی به راه راست را ميخواهد، پس الله متعال يگانه مدد گار وكار ساز است كه انسان مومن نياز به آن ذات بى همتا دارد.

نماز قوت اخلاقی است:

واقعًا نماز به بنده ی نمازگزار ومومن، اخلاق نیک و پسندیده می بخشد و او را به سوی انجام دادن اعمال خیر سوق می دهد، و از انجام دادن کارهای زشت و ناپسنديده باز می دارد و به او نعمت صداقت و راستگوئى را عطا کرده، وباعث می شود كه فرد مومن خداوند متعال را در هر حال بر همه اعمال و رفتارش حاضر و ناظر بداند. ودر انجام دادن فرایض دینی و بجای آوردن نماز های پنج گانهخود کاهلی و غفلت ننماید، واز خواهشات نفسانی خويش دوری نمايد. خداوند متعال می فرماید: إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا.إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا. وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا. إِلَّا الْمُصَلِّينَ. الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ . يعنى: هرآئينه انسان آفريده شده بى ثبات وبخيل، وقتيكه به او شر برسد بى صبر ميباشد، وچون برايش خير برسد بسيار بخل كننده ميباشد، مگر آن نماز گزاران كه ايشان بر نماز خود دوام كنند گان اند. خداوند عز وجل مى فرمايد: اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ. يعنى:  بخوان – اى محمد- آنچه به تو وحى كرده شد از كتاب – قرآن- وبر پا دار نماز را هرآئينه نماز منع ميكند از كار بيحيائى وفعل ناپسنديده، ويقيناً ياد كردن خدا از همه بزرگتر است، وخداوند به همه اعمال شما آگاه است، وآنچكه ميكنيد ميداند.

نماز پل رستگاری است: 

ادا نمودن پنچ وقت نماز انسان مومن را به سر منزل مقصود که همانا رستگاری در هردو عالم است می رساند. رستگاری وفلاح وعده ی بزرگی است که خداوند متعال به بنده مومن و نمازگزار خود داده است، و همواره وی را قرینوقريب فضل ورحمتش قرار می دهد، و او را به رستگاری دنیا وآخرت می رساند. خداوند متعال می فرمـاید: قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ . يعنى: یقینا رستگار شدند مومنان، آنانکه در نمازشان خشوع وفروتنى می ورزند.

به راستی آنانکه نماز هاى خود رابا خلوص نیت، وصداقت مندى، قلب مملو از ایمان وخشوع كامل ادا مينمايند، پروردگار متعال درهای رحمت خويش، بخشش و رستگاری را در دنیا و آخرت برويشان می گشاید.

خشوع داشتن در نماز:

نمازگزار باید همواره در هنگام ادا نمودن نماز خشوع قلبی داشته باشد، زیراكه در برابر خالق خویش ایستاده شده واطاعت او را مينمايد. بعضى از علما بر این نظرهستند که خشوع در نماز يكى از ستون های اساسی نماز است، و سبب قبول شدن نماز در نزد خداوند (ج)   می شود. 

خداوند متعال می فرماید:  واستعينوا بالصبر والصلوة، وإنها لكبيرة إلا على الخاشعين. يعنى: ومدد بخواهيد بصبر ونماز، وهرآئينه نماز البته گران است مگر بر فروتنان وخشوع كننده گان. در يك روایتی آمده است که روزی امام اعظم ابو حنیفه –رحمة الله عليه– با جمعی از مردم به ادای نماز ایستاده بود؛ ناگهان از سقف ماری بر زمین افتاد، و نمازگزاران متوجه مار شدند وفرار کردند و نماز را ترک نمودند، ولی امام ابو حنیفه اصلاً متوجه اين حادثه نشده بود وغرق در نماز خواندن خود بود. و نماز خود را تمام كرد واز مار در نماز كدام اطلاعى نداشت. این دلالت بر خشوع آن مرد بزرگوار دارد که در عبادت با پرودگارش  غرق بوده است. و همچنان به ادای نماز و تلاوت قرآن کریم مشغول بوده و متوجه اطرافش نبوده و از عالم مادی برامده و به راز و نیاز با خالق عظيم خويش داشته است. 

وحضرت محمد  فرموده است: «ما من امرىء مسلمٍ تحضُره صلاةٌ مكتوبةٌ. فيُحسنُ وضوءها وخشوعها وركوعها. إلا كانت له كفارةً لما قبلها من الذنوب. ما لم يُؤتِ كبيرةً، وذلك الدهر كلَّه«. يعنى: هيچ يك مسلمانى نيست نمازها پنجگانه فرض را در يابد، ودر آن نماز ها وضو كامل كند، وبا خشوع وفروتنى ركوع كند، آن نماز ها را بوجه نيك بجا آورد، مگر اينكه برايش كفارة گناهان صغيرة مى شود، تاكه مرتكب گناه كبيره نشود، وآن در طول سال همان طور ميباشد. 

نماز از بدیها باز می دارد:

نماز بزرگترین نعمتی است که خداوند به بندگان مومن خود ارزانی داشته است، زیرا انسان مومن در نماز با قرائت، قیام، سجده و رکوع  با خداوند متعالارتباط روحی و قلبی ایجاد کرده، و مورد رحمت خداوندى قرار می گیرد، وباعث می شود كه نماز گزار اعمال خود را برای خدا خالص گرداند و از اعمال زشت و بد اجتناب ورزد، ونماز او را از مرتكب شدن اعمال نا درست وناشايسته باز ميدارد.

فرد مومن و نماز گزار با ادا کردن نماز، از رحمت بیکران خداوند دانا و توانا سیراب شده، و از بندگان مقرب او می گردد، و از گناه و معصیت در امان می ماند. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:  وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ .یعنی: ای بنده من نماز بگزار، هرآئينه نماز انسان را از فحشا و منکر  باز می دارد،یقینًا ياد كردن خداوند بزرگتر است، وخدا به اعمال شما آگاه است، وآنچه ميكنيد ميداند.

محافظت بر نمازها: 

نماز عبادت با ارزش و مقدسی است که چندين آيات قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم  فرد مومن را به برپاکردن و مداومت آن دعوت می کند، تاكه رحمت ابدی خداوند و بهشت جاويدانى شامل وی شود. بطوریکه خداوند متعال می فرماید:  حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ .يعنى:  آگاه باشيد محافظت كنيد بر همه نماز ها، ونماز ميانه، وبايستيد بحضور خداوند  فرمان بردارندگان باشيد.

و همچنین خداوند (ج) فرموده است: وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ. أُولئِكَ في جَنَّاتٍ مُكْرَمُوْنَ. يعنى: وآنانكه ايشان بر نماز خود محافظت ميكنند، آن گروه در بهشت عزت داده شدگانند. وهمچنان خداوند متعال مى فرمايد: : وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ. أُولَئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ. الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ. يعنى: وآنانكه ايشان بر نماز هاى خود محافظت كنندگان هستند، اين گروه ايشانند ميراث گيرندگان آنانكه ميراث ميبرند بهشت – نام اش فردوس است-، ايشان درآن بهشت جاويدانند. رسول خدا حضرت محمد مصطفى  فرموده است: » ما افترض اللهُ على خلقه بعد التوحيدِ شيئاً أحبَّ إليه من الصلاةِ. ولو كان شئٌ أحبَّ إليه منها لتعبَّد بها ملائكته، فمنهم راكعٌ ومنهم ساجدٌ وقائمٌ وقاعدٌ«. يعنى: خداوند پس از توحيد،  نماز را براى مخلوقش فرض گردانيده، وآنرا دوست داشته است. اگر چيزى ديگرى از نماز كرده محبوب مى بود، ملائكه ها آن عبادت را ميكرد، پس ملائكه ها به عبادت نماز مشغول هستند، بعضى شان در ركوع، وبعضى شان درسجده، وبعضى شان در قيام وقعده ميباشند.   

وديگر اينكه رسول اکرم  در طول زندگی پر برکت خود همواره اهتمام زیادی در برپا كردن نماز داشته، و یاران خود را به پابندی به نماز دعوت می کرد، و به آنان توصیه می نمود که نماز خود را به وقت صحيح ومنظم به جا آورند.وهمچنین به پدران توصیه نموده است وقتکه فرزندانشان به سن 7 سالگی رسیدند، نماز خواندن را به آنها یاد دهند، ودر 10 سالگی آنها را به برپا کردن نماز  امر فرمايند و اگر در خواندن نماز سستی و تنبلی کردند آنها را نصیحتوتهديد كنند و به نماز گزاردن ترغیب نمایند. 

اسلام يك دين كامل وشامل است، در اين مورد سید قطب – رحمت الله عليه- ذكر كرده است: » إن هذا الدين كُلّ لا يتجزأ: عباداته ومعاملاته، شرائعه وتوجيهاته والشعائر التعبدية ليست منفصلة في طبيعته وأهدافه عن النظم والمعاملات، فالصلاة وهي من أخص الشعائر التعبدية تعني توجه الفرد وتوجه الجماعة إلى إله واحد عزيز قادر… وإلى قبلة واحدة لا زيغ عنه ولا فسوخ، كما تعني المساواة أمام ديان واحد، الكل له هي الركن الاعتقادي الأول في هذا الدين- تعني منهجاً كاملاً للحياة يقوم على التحرر المطلق وجدانياً وعملياً من كل عبودية لغير الله. هذا التحرر الذي هو الخطوة الأساسية لتحقيق مجتمع صالح كريم، الكل فيه متساوون». یعنی: اسلام دین شامل وكامل است که همه ابعاد زندگی انسان را در بر می گیرد؛ اسلام دینی است که در آن عبادات، معاملات، شرع و شعایر آن باهم در ارتباط می باشند، و نماز از جمله شعایر عظيم عبادت خاص می باشد که فرد و جامعه را بسوی خدای یکتا هدایت می کند، و همه را به یک قبله واحد، اعتقاد و عقیده واحد سوق می دهد. آن يك مساوات وبرابرى كامل در برابر خالق يكتا ميباشد، همه مربوط به آن ذات است. نماز ركن مهم واعتقادى اولى در دين اسلام است، زيراكه آن منهج وخط مش براى زندگى ميباشد، آن منهجى است كه ضمير ووجدان  انسان را از هر نوع عبادت كه بغير از خداى يكتا باشد آزاد ميسازد، وهمه را به عبادت ذات يكتا مى كشاند. آن آزادى يقينا سرنوشت ساز مى باشد، مجتمع صالح به ميان مى آورد كه همه در آن مساوى هستند.   

ترک نماز:

دانستیم که نماز از ارکان اساسی دین مبين اسلام است، وهمواره خداوند متعال وپیامبر اعظم حضرت رسول اكرم  مسلمانان را به ادای نماز در پنج وقت سفارش نمودند. نماز یک عبادت بسيار با ارزش است كه باید با اخلاص کامل وحضور قلب انجام گيرد واز ترک وتنبلی در مورد آن خوداری شود زیراكهترک نماز، و سستی و کاهلی در آن از اعمال زشت و ناپسند بشمار ميرود، و باعث می شود كه انسان به دامان شهوات و شیطان سقوط کرده و از رحمت خداوند(ج) دور شود. 

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:  فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ اَضَاعُوا الصَّلوةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا. یعنی: سپس کسانی که جانشین ایشان شدند و نماز را ترک کردند متابعت و پیرو شهوات گردیدند، پسبه زودی گمراه خواهند شد. آنان از عبادت خداوند متعال غافل شدند، نماز كه يك عبادت مهم است ضايع كردند. 

وقتیكه انسان عمیقاً به آیات قرآن کریم توجه نمايد وغور كند، متوجه مى شود كه ترك نمودن نماز سبب دورى انسان از خداوند (ج) مى گردد . واين باعث مى شود كه انسان از شيطان وشهوات نفساني خود پيروى نمايد، واز فضل ورحمت خداوندى دور شود، راه گمراهى را اختيار نمايد. بر پا داشتن نماز عامل نيرو وقوت انسان مسلمان بوده كه در برابر شهوات نفسانی وسوسه های شیطان مقاومت نماید، وهمواره در راه راست قدم بر دارد. ازآثار دیگر پابندی به نماز این است که انگیزه حفاظت از کیان اسلامی را به وی می بخشد و از سقوط او به ورطه نیستی جلوگیری می کند، عمر بن الخطاب (رضی الله عنه) به امت اسلامی چنین توصیه می کند: مهم ترین وظیفه شما از دیدگاه من نماز است و هر کسيكه به محافظت آن عمل خجسته بپردازد وآن را مراعات کند دین خود را حفظ کرده و هرکسیكه آن را ترک كند ودر برپا كردن آن بی تفاوت باشد، در مورد چیزهای دیگر بطريقه اولى سست و ضایع کننده تر است.

هر فرد مسلمان بايد اهتمام كلى در ادا نمودن عبادت نماز داشته باشد، ونماز بدون شك پاكى وپاكزگى است، خود را با زينت نماز آراسته سازيم تاكى مورد مغفرت رب جليل قرار گيريم. نماز ها پنجگانه را با شوق ومحبت بجا آوريم واز عجب وريا خودارى نموده خاص وخالص طبق دستور الهى بگزاريم.