خوردن و آشامیدن پیامبر اکرم (ص)

پیامبر اکرم نعمت‌های الهی را تکریم می‌نمود و به همه خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و میوه‌ها و غذاها حرمت می‌گذاشت و از هیچ نوع غذا بدگویی و ناسپاسی نمی‌کرد، بلکه نعمت‌های الهی را هر چند که کم و ناچیز بود بزرگ می‌داشت.

ابوهریره می‌گوید: «مَا عَابَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَطَعَامًا قَطُّ، إِنِ اشْتَهَاهُ أَكَلَهُ وَإِلَّا تَرَكَهُ» [صحیح بخاری (3563) و صحیح مسلم (2064)]. «هرگز پیامبر اکرم از غذایی مذمت وبدگویی نکرد. اگر از غذایی خوشش می‌آمد می‌خورد وگر نه، آنرا ترک می‌کرد».

نکتۀ مهمی که باید بدانیم این است که وقتی سخن از گرسنگی كشیدن‌های پیامبر اکرم و سیر نخوردن‌ها و اکتفا به آب و خرما کردن ایشان می‌گویم به این معنی نیست آن جناب نداشت ونمی‌یافت که بخورد! چرا که او گاهی به یک نفر، صد شتر جایزه داد بلکه اموال زیادی از زیر دست ایشان می‌گذشت وکاروان‌ها نزدشان می‌آمدند، ولی اگر می‌خواست شاهانه زندگی می‌کرد، زیرا الله متعال آنجناب را مخیر ساخت بین اینکه شاهانه زندگی کند یا بنده متواضع.

در روایت است که ملکی نزد رسول اکرم آمد و گفت: «إِنَّ رَبَّكَ يَقْرَأُ عَلَيْكَ السَّلامَ، وَيَقُولُ لَكَ: إِنْ شِئْتَ نَبِيًّا عَبْدًا، وَإِنْ شِئْتَ نَبِيًّا مَلِكًا» [مسند ابو یعلی الموصلی (4920)]. «پروردگارت به تو سلام می‌گوید و می‌فرماید: اگر خواهی می‌توانی پیامبر و بنده باشی و اگر خواهی می‌توانی پیامبر و پادشاه باشی». اما باز هم آن جناب بندگی و تواضع در پیشگاه الله متعال را ترجیح داد.

با وجود این کمبود غذا و خوراکی، باز هم ادب اسلامی واخلاق سترگش، باعث می‌شود تا از نعمت‌های الهی سپاسگزاری نماید و از کسانی که غذا و خوراکی را فراهم ساخته‌اند، تشکر کند. اگر در درست کردن، اشتباهی صورت می‌گرفت، آنان را سرزنش نمی‌کرد؛ چرا كه آنان، تلاش شان را کرده بودند. به همین خاطر پیامبر اکرم از غذا عیب نمی‌گرفت، آشپز راسرزنش نمی‌کرد، آنچه را که وجود داشت، رد نمی‌نمود و چیزی را که وجود نداشت، طلب نمی‌کرد.

هر کس آن جناب را به طعام دعوت می‌کرد اجابت می‌نمود وفرقی میان برده و آزاد و فقیر و غنی نمی‌گذاشت. حتی اگر به پیاوه و اشکنه‌ای هم دعوتش می‌کردند، ردّ نمی‌کرد. هدیۀ هرکس رامی‌پذیرفت، اگر چه یک جرعه شیر باشد می‌گرفت و آن رامی‌نوشید ولی صدقه را نمی‌پذیرفت، و می‌فرمود: «لَوْ دُعِيتُ إِلَىذِرَاعٍ أَوْ كُرَاعٍ، لأَجَبْتُ، وَلَوْ أُهْدِيَ إِلَيَّ ذِرَاعٌ أَوْ كُرَاعٌ لَقَبِلْتُ» [صحیح بخارى (2568)]. «اگر مرا برای صرف ساعد یا پاچه (گوسفندی) دعوت کنند، خواهم پذیرفت. همچنین، اگر به من، ساعد یاپاچه‌ای هدیه داده شود، خواهم پذیرفت».

و هرگاه نزد قومی مهمان می‌بود و غذا می‌خورد در آخر برای صاحب خانه چنین دعا می‌کرد: «اللَّهُمَّ بَارِكْ لَهُمْ فِيمَا رَزَقْتَهُمْ،وَاغْفِرْ لَهُمْ وَارْحَمْهُمْ». [سنن ترمذی (3576) وسنن ابو داود (3729)] و یامی‌فرمود: «أَكَلَ طَعَامَكُمُ الْأَبْرَارُ وَصَلَّتْ عَلَيْكُمُ الْمَلَائِكَةُ وَأَفْطَرَ عِنْدَكُمُالصَّائِمُونَ». [مشکاة المصابیح (4249)]

پیامبراکرم از غذاهای حلال همراه خانواده و خدمتکارمی‌خورد. اگر مسلمانی هم به میهمانی دعوت شده بود همراه آنان نشسته بر زمین و بر روی هرچه که دیگران طعام می‌خوردند، غذامی‌خورد و از هر چه که خانواده می‌خوردند با آنان می‌خورد مگرآن که مهمان داشته باشد که ترجیح می‌داد با مهمانش غذا بخورد. حضرت انس می‌گوید: «مَا عَلِمْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَكَلَ عَلَىسُكْرُجَةٍ قَطُّ، وَلاَ خُبِزَ لَهُ مُرَقَّقٌ قَطُّ، وَلاَ أَكَلَ عَلَى خِوَانٍ قَطُّ». «سراغ ندارم که پیامبر اکرم در ظرف‌های کوچک و تشریفاتی غذابخورد یا نان نازک (لواش) برایش پخته شود و یا روی میز غذا میل كند». [صحیح بخاری (5386)]

پیامبر اکرم آب را با سه نفس می‌نوشید، نه یکسره و پیوسته و در هر بار بسم اللَّه و در پایانش الحمد لله می‌گفت. [معجم الاوسط از طبرانی (840)]

پیامبر اکرم نه در غذای گرم می‌دمید تا سرد شود و نه هنگام نوشیدن آب نفس خود را بر آن می‌رساند. ابو سعید خُدرى می‌گوید: «پیامبر از این که از لبه شکسته کاسه آب، آشامیده و یا در نوشیدنى، دمیده شود، نهى فرمود».

شیخ الاسلام ابن تیمیه درباره نحوه خوردن و لباس پوشیدن پیامبر اکرم می‌گوید:
«بهترین روش، روش پیامبر است. روش ایشان در نحوه خوردن، این بود که هر چه میسر می‌شد، اگر اشتها داشت،تناول می‌فرمود؛ غذای موجود را رد نمی‌کرد و برای غذایی که وجود نداشت، تکلف نمی‌نمود؛ اگر گوشت و نان وجود داشت،می‌خورد و اگر فقط خرما و یا فقط نان وجود داشت، تناول می‌کرد. اینگونه نبود که اگر دو نوع غذا وجود داشت، بگوید: من دو نوع غذا نمی‌خورم. همچنین از خوردن غذا به خاطر لذت وشیرینیش امتناع نمی‌ورزید.

در حدیث آمده است که رسول الله می‌فرمود: «ولی من،روزه می‌گیرم و روزهایی را افطار می‌کنم؛ شب زنده داری می‌نمایم و می‌خوابم. با زنان ازدواج می‌کنم و گوشت نیزمی‌خورم. پس هر کس، از سنت من رویگردانی کند، از من نیست».
الله متعال به بندگانش دستور داده تا از روزی پاک او بخورند وشکرش را به جا آورند. پس هر کس، حلال خدا را بر خود حرام كند، متجاوز شمرده می‌شود.

همچنین کسی که سپاس نعمت‌های الله را به جا نیاورد،در واقع کوتاهی کرده و حق الله را ضایع نموده است.
باید دانست که راه رسول الله بهترین و صحیح‌ترین راه‌هاست و کسانی که آن را ترک می‌کنند، از دو حال خالی نیستند:

• گروهی هستند که از نعمت‌های الهی در حد افراط استفاده می‌کنند، ولی از انجام واجبات روی گردانی می‌نمایند.
• یا گروهی هستند که نعمت‌های حلال را بر خود حرام می‌سازند و رهبانیتی را بدعتگذاری می‌کنند که الله، آن رامشروع قرار نداده است؛ باید دانست که در اسلام رهبانیتی وجود ندارد.

وی می‌افزاید: هر چیز پاکی، حلال، و هر حلالی، پاک است. زیرا الله متعال اشیای پاک را برای ما حلال، و اشیای ناپاک رابرای ما حرام نموده است. همچنین الله متعال، هر چیز مضر رابرای ما حرام و هر چیز مفید را برای ما حلال قرار داده است».[مجموع الفتاوی 11/614].

درود الله (ج)، ملائك و مؤمنان باد بر آن رسول مكرم !